Giáo dục không chỉ là một lĩnh vực quan trọng trong việc truyền đạt kiến thức mà còn đóng vai trò then chốt trong hình thành nhân cách và tri thức cho thế hệ trẻ. Tuy nhiên, thời gian gần đây, việc phát hiện một số vi phạm trong quá trình đấu thầu tại các cơ quan giáo dục địa phương đã gây lo ngại về sự trung thực và trách nhiệm trong công tác quản lý. Hành vi này không chỉ tác động đến hàng ngàn người trong hệ thống, làm mất đi uy tín của ngành mà còn ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục cho học sinh - những người sẽ định hình tương lai của đất nước.
Trước thực trạng đó, Tạp chí Đời sống và Pháp luật đã triển khai chuyên đề nghiên cứu tìm hiểu công tác đấu thầu tại nhiều địa phương trên cả nước. Qua đó, để đóng góp những thông tin hữu ích, giúp các cơ quan, đơn vị, nâng cao hiệu quả trong công tác sử dụng vốn đầu tư công. Đơn cử như tại Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Điện Biên.
Với mục tiêu đảm bảo đủ thiết bị dạy học tối thiểu cho các cấp học theo lộ trình đổi mới, đáp ứng yêu cầu của Chương trình GDPT 2018 nêu trên, Trưởng phòng Đặng Quang Huy đã tổ chức đấu thầu và phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu cho gói thầu “Mua sắm trang thiết bị dạy học tối thiểu cho các trường Trung học cơ sở theo Thông tư 38/2021/TT-BGDĐT và thiết bị dùng chung cho các trường Tiểu học năm 2022 thuộc Phòng GD&ĐT huyện Điện Biên” theo Quyết định số 510/QĐ-PGDĐT ngày 17/12/2022.
Trung tâm Kinh doanh tổng hợp Thiết bị Thành Đạt đã trúng thầu với giá 9.451.531.600 đồng (Bằng chữ: Chín tỷ, bốn trăm năm mươi mốt triệu, năm trăm ba mươi mốt nghìn, sáu trăm đồng).
Trong gói thầu này, cảm biến điện thế có đơn giá là 6.713.000 đồng. Thế nhưng với cùng yêu cầu kĩ thuật và xuất xứ, PV nhận được báo giá cho sản phẩm này chỉ 2.135.500 đồng/cái. Với số lượng 15 cái, số tiền chênh lệch là 68.662.500 đồng (hơn 68 triệu đồng).
Thiết bị cảm biến dòng điện có đơn giá trong gói thầu là 6.622.000 đồng, nhưng trên thị trường đang bán thiết bị này với giá chỉ 2.114.400/cái (cùng xuất xứ, yêu cầu kĩ thuật). Cũng với số lượng 15 cái, tổng số tiền chênh lệch là 67.614.000 đồng.
Tương tự, phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Điện Biên đã mua 14 cảm biến nhiệt độ với đơn giá 6.741.000 đồng. Trên thị trường, sản phẩm này được bán giá 2.046.900 đồng/cái có cùng yêu cầu kĩ thuật và xuất xứ, như vậy mức giá gói thầu cao gấp 3 lần giá nhập.
Mỗi sản phẩm trong gói thầu cao từ vài trăm nghìn đến vài chục triệu đồng so với giá thị trường, tổng 238/405 sản phẩm, số tiền chênh lệch lên tới 2.484.323.734 đồng (hơn 2,4 tỷ đồng).
Dẫu biết rằng nhà thầu khi bàn giao cho chủ đầu tư cần phải chịu thêm một số chi phí liên quan và lợi nhuận của doanh nghiệp, thế nhưng đây vẫn là một con số đáng suy ngẫm. Nhằm có những ý kiến đa chiều và tìm kiếm thông tin về giá trị thực của các sản phẩm trong gói thầu, PV đã liên hệ với phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Điện Biên nhưng không nhận được phản hồi.
Gây thiệt hại từ 100 triệu đồng trở lên sẽ bị xử phạt
Dưới góc nhìn về mặt pháp lý, luật sư Nguyễn Thị Sương, Công ty Luật FDVN - Đoàn Luật sư Thành phố Đà Nẵng cho biết, theo quy định tại khoản 1 Điều 222 Bộ luật Hình sự năm 2015 (được sửa đổi, bổ sung năm 2017), đối với hành vi gian lận trong đấu thầu mà gây thiệt hại từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc dưới 100.000.000 đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật hoặc xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì người vi phạm có thể bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
Thậm chí, nếu gây thiệt hại từ 1.000.000.000 đồng trở lên, thì thì có thể bị phạt tù đến 20 năm. Ngoài ra, người vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu có hành vi làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; sử dụng con dấu hoặc tài liệu giả của cơ quan, tổ chức theo quy định tại Điều 341 Bộ luật Hình sự.
Ngọc Bảo - Thuận Nguyễn
