Tỷ phú Nga Roman Abramovich không phải là thành viên chính thức của phái đoàn Nga nhưng theo truyền thông, ông đã đóng một vai trò quan trọng phía sau các cuộc đàm phán khi di chuyển giữa Moscow (Nga), Kyiv (Ukraine) và Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) kể từ khi Nga mở chiến dịch quân sự đặc biệt hồi cuối tháng 2 vừa qua.
Nhiều câu hỏi đã được đặt ra về vai trò cũng như tầm quan trọng và lý do vì sao tỷ phú Abramovich tham gia các cuộc đàm phán này. Các vấn đề này càng thu hút sự chú ý của dư luận sau khi Wall Street Journal và cơ quan điều tra Bellingcat công bố báo cáo cho biết ông Abramovich cùng 1 thành viên phái đoàn Ukraine gặp vấn đề sức khoẻ sau một vòng đàm phán vào đầu tháng 3.
Một nguồn tin xác nhận với The Guardian rằng tỷ phú Abramovich đã đổ bệnh sau cuộc gặp và bị mất thị lực trong vài giờ. Tuy nhiên, ông đã sớm bình phục và vẫn có thể tiêp tục tham gia các vòng đàm phán sau.
Tin tức về vụ việc đã thu hút sự chú ý rộng rãi. Tuy nhiên, cả phía Mỹ và Nga đều đã lên tiếng bác bỏ tin đồn về việc những người này bị đầu độc. Một quan chức tình báo Mỹ ngày 28/3 cho biết: "Thông tin tình báo chỉ ra vụ việc này là do tác động từ môi trường chứ không phải do đầu độc".
Sang ngày 29/3, ông Dmitry Peskov, người phát ngôn của Tổng thống Nga Vladimir Putin, cũng đã lên tiếng về vấn đề. Ông Peskov nói: "Đây là một phần của sự hoảng loạn thông tin, một phần của sự phá hoại thông tin, chiến tranh thông tin. Những báo cáo này không đúng sự thật cần phải có sự chọn lọc về các luồng thông tin".
Trong khi đó, người phát ngôn của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy, cảnh báo "chỉ nên nghe theo thông tin chính thức".
Trong những năm gần đây, tỷ phú Abramovich đã nhận mình là một người đã từ giã cuộc sống kinh doanh đầy khó khăn và không có tham vọng chính trị. Ông đã tài trợ cho các hoạt động văn hóa và thường sống cuộc sống của giới thượng lưu. Mặc dù đôi khi ông có thể được trông thấy trong các phòng trưng bày nghệ thuật, nhà hát hoặc nhà hàng ở Moscow, nhưng cựu chủ CLB Chelsea vẫn thường tránh xa tầm mắt của dư luận và hạn chế trả lời phỏng vấn.
Thay vào đó, thông tin về sự giàu có và lối sống của Abramovich có xu hướng đến từ các phiên tòa, đáng chú ý là cuộc chiến pháp lý năm 2012 tại tòa án London với ông Boris Berezovsky, người cáo buộc ông Abramovich đã lừa ông vài tỷ USD bằng cách buộc ông bán cổ phần của mình tại công ty dầu khí Sibneft. Tuy nhiên, khi ấy, thẩm phán đã ra phán quyết có lợi cho tỷ phú Abramovich.
Gần đây hơn, ông Abramovich đã khởi kiện nhà báo Catherine Belton ở London (Anh), sau khi phản đối một số tuyên bố trong cuốn sách Putin’s People của ông Belton, bao gồm thông tin nói rằng ông mua lại Chelsea theo yêu cầu của Tổng thống Nga Vladimir Putin. Vấn đề này sau đó đã được giải quyết khi nhà xuất bản sách đồng ý thừa nhận đây không phải là một tuyên bố đúng sự thật.
Một nguồn tin trong phái đoàn Ukraine nói với hãng tin Ukrayinska Pravda rằng ông Abramovich cũng đã tự nhận là một nhân vật trung lập và vai trò chính của ông là "truyền đạt lại ý tưởng của chúng tôi tới cấp trên của ông ấy bằng ngôn ngữ".
Ông Alexander Rodnyansky, một cố vấn kinh tế của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy, nói với Guardian chính cha ông, một nhà sản xuất phim người Ukraine, đã giới thiệu ông Abramovich làm trung gian hoà giải.
Ở Kyiv, tỷ phú Abramovich được coi là một người đối thoại nghiêm túc và là người được Tổng thống Putin coi trọng. Nhóm đàm phán chính thức của Nga chủ yếu bao gồm các quan chức cấp 2, vì vậy Tổng thống Putin có thể đã chọn ông Abramovich làm người đối thoại nghiêm túc hơn để đàm phán với Ukraine.
Một nguồn tin ở Moscow cho biết tỷ phú Abramovich đã được phép hai thực hiện cuộc gặp riêng với Tổng thống Zelenskiy ở Kyiv trong tháng qua. Tuy nhiên, những tuyên bố này chưa được phía Ukraine xác nhận. Nguồn tin nói thêm rằng sau chuyến thăm mà ông Abramovich bị ốm, ông đã thực hiện một chuyến đi khác tới thủ đô Ukraine.
Trong khi đó, Tổng thống Zelenskiy, trong cuộc phỏng vấn với các nhà báo Nga vào cuối tuần qua, cũng cho biết tỷ phú Abramovich là một trong số các nhà tài phiệt Nga đã liên hệ với ông đề nghị đầu tư vào nền kinh tế Ukraine.
Ông chia sẻ: "Chúng tôi nhận được tín hiệu từ ông ấy và từ một số doanh nhân khác nói rằng 'hãy để chúng tôi giúp bằng cách nào đó, chúng tôi đang cố gắng làm điều gì đó'".
Ông cũng nói thêm rằng tỷ phú Nga đã tham gia vào các cuộc thảo luận trước đây để tổ chức các hành lang nhân đạo. Tuy nhiên, ông không đề cập đến các chuyến thăm của cựu chủ tịch Chelsea tới Kyiv, hoặc các cuộc gặp có chủ đích của ông với nhà tài phiệt.
Tuy nhiên, vẫn còn nhiều người đã bày tỏ sự hoài nghi về sự xuát Abramovich với tư cách là người kiến tạo hòa bình.
Minh Hạnh (Theo The Guardian)
