Với tiết trời lạnh giá như này thì ăn bát cháo vào buổi sáng rất hợp lý vì giúp làm ấm bụng, ấm cơ thể. Nhiều người cho rằng ăn cháo giúp chống rét, giảm nguy cơ bị cảm lạnh hay nếu cổ họng có khó chịu một chút thì ăn một bát cháo sẽ làm ấm họng. Người chán ăn, nhạt miệng, ăn một bát cháo loãng nhỏ cũng bổ sung dinh dưỡng và kích thích cảm giác thèm ăn.
Tuy nhiên có một số người không nên ăn cháo trong thời gian dài hay ăn vào bữa sáng, vì thế khi ăn cháo cần nhớ kỹ những lưu ý này.
Những người không nên ăn cháo
Bệnh nhân tiểu đường nên ăn cháo điều độ
Theo quan điểm của chuyên gia Song Xin, cháo dễ tiêu hóa và hấp thụ là “con dao hai lưỡi”. Cháo rất dễ được cơ thể hấp thụ trong thời gian ngắn, dẫn đến nâng đường huyết càng mạnh, không có lợi cho việc kiểm soát đường huyết. Hơn nữa, cháo có đặc tính tiêu hóa nhanh nên bệnh nhân tiểu đường thường nhanh đói, dễ khiến người bệnh muốn ăn ngay sau đó.
Tuy nhiên, miễn là các nguyên liệu nấu cháo được kết hợp phù hợp. Khi nấu cháo, bạn có thể thêm một số nguyên liệu có chỉ số đường huyết thấp như yến mạch, lúa mạch, gạo lứt, đậu xanh, đậu lăng khô… không những có thể làm chậm phản ứng đường huyết sau bữa ăn, mà còn bổ sung đủ chất xơ và các chất dinh dưỡng khác để kiểm soát tốt hơn lượng thức ăn đưa vào cơ thể.
Khuyến cáo những bệnh nhân tiểu đường nên ăn một ít thức ăn chính trước khi ăn cháo, hoặc ăn chung với các món rau, thịt, thức ăn đa dạng phong phú thì chỉ số đường huyết toàn diện sẽ giảm xuống. Ngoài ra, lượng đường trong máu của con người thường cao vào buổi sáng, và có xu hướng ổn định vào buổi trưa và buổi chiều. Do đó, tốt hơn nên ăn cháo vào bữa trưa hoặc bữa tối.
Người bệnh dạ dày
Đối với những người có triệu chứng như trào ngược axit và ợ nóng hoặc bệnh nhân bị loét dạ dày, viêm thực quản trào ngược và dạ dày chảy xệ không nên uống cháo để hỗ trợ dạ dày và ăn súp.
Bởi vì uống cháo có thể dễ dàng làm cho chứng ợ nóng và các triệu chứng trào ngược axit tồi tệ hơn. Ngoài ra, cháo là một loại thực phẩm bán lỏng, có nhiều khả năng gây trào ngược dạ dày thực quản.
Người bệnh gút tránh ăn cháo ninh xương
Một số người sẽ nấu cháo với nước hầm xương để tăng hương vị cho món cháo. Tuy nhiên hàm lượng purin trong canh xương lớn khá cao, nếu bạn có triệu chứng bệnh gút thì món cháo này không phù hợp, không nên ăn quá nhiều dễ làm bệnh thêm trầm trọng.
Trẻ em không nên ăn cháo dài ngày
Đối với trẻ em đang trong giai đoạn tăng trưởng và phát triển quan trọng, cơ thể có nhu cầu cao hơn về chất đạm chất lượng cao. Nếu thường xuyên cho trẻ ăn cháo có thể sẽ làm chậm sự phát triển và tăng trưởng lành mạnh của cơ thể trẻ vì cháo có thành phần dinh dưỡng không cao. Từ góc độ sức khỏe, ít nhất cần đảm bảo cho trẻ ăn các loại protein chất lượng cao như trứng và sữa trong bữa sáng hàng ngày.
Hơn nữa nhiều cha mẹ còn có thói quen ninh xương lợn, xương gà... lấy nước để nấu cháo vì nghĩ rằng sẽ tăng thêm chất và bổ sung canxi cho con. Thực tế, trong nước xương chứa rất ít đạm, chỉ đáp ứng được 1/30 nhu cầu đạm mỗi ngày của trẻ.
Ngoài ra, canxi trong nước xương hầm cũng thấp, chỉ đáp ứng 1/10 nhu cầu canxi của trẻ. Bên cạnh đó, tỷ lệ canxi-phốt pho trong nước xương không cân đối, canxi cao nhưng phốt pho thấp nên nếu trẻ ăn cháo nấu từ nước dùng này sẽ khiến cơ thể phải lấy phốt pho từ xương, dẫn đến việc trẻ dễ bị còi xương thứ phát.
Người có vấn đề về trao đổi chất
Những người có vấn đề về trao đổi chất, chẳng hạn như những người mắc bệnh tiểu đường cũng không nên uống cháo thường xuyên.
Ăn cháo quá nhiều sẽ làm tăng gánh nặng cho dạ dày. Đối với người mắc bệnh tiểu đường, cháo là thực phẩm có chỉ số đường huyết cao. Uống cháo sẽ khiến lượng đường trong máu tăng nhanh. Các loại ngũ cốc khác có thể được thêm vào cháo để làm chậm sự thay đổi lượng đường trong máu sau bữa ăn.
Những lưu ý khi ăn cháo
Ăn cháo quá nóng
Một trong những quan niệm phổ biến của nhiều người khi ăn cháo là phải "ăn khi còn nóng". Điều này là bởi mọi người cho rằng ăn như vậy mới bổ dưỡng và ngon miệng nhưng thực chất nó lại đang làm hại sức khỏe. Bởi vì biểu mô niêm mạc thực quản của con người rất mỏng manh, dễ bị bỏng khi tiêu thụ thức ăn vượt quá 65 độ C. Nếu tình trạng này diễn ra trong thời gian dài, vết bỏng ở niêm mạc thực quản có thể phát triển thành ung thư thực quản.
Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng ăn thức ăn có nhiệt độ cao trong 25 ngày liên tục có thể gây ra sự tăng sản không điển hình của biểu mô thực quản, hay đây còn được gọi là tổn thương tiền ung thư.
Hơn nữa, thực quản không nhạy cảm với nhiệt độ như miệng, và nó có thể không cảm thấy ngay cả khi bị đốt cháy. Đó là lý do tại sao một số người cảm thấy nóng khi đưa cháo vào miệng nhưng sau khi nuốt lại cảm thấy đỡ nóng hơn.
Vì vậy, tốt nhất bạn đừng nên vội ăn cháo mới nấu, hãy dùng thìa khuấy thêm để tăng tốc độ tản nhiệt và để nguội cháo trước khi ăn. Nói chung, nhiệt độ của thức ăn nên được giữ ở mức 35-40 độ C và nhiệt độ cao nhất không được vượt quá 45 độ C.
Ăn cháo với dưa chua
Chỉ ăn cháo không thì sẽ khá nhạt nhẽo với nhiều người, do đó họ sẽ ăn nó với dưa chua. Tuy nhiên, hàm lượng muối trong các loại dưa chua tương đối cao, ăn lâu dài có thể gây hại cho hệ tim mạch, tổn thương niêm mạc dạ dày, làm người béo lên do tích nước, tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer.
Hơn nữa, thực phẩm ngâm chua dễ sinh ra nitrit trong quá trình lên men, khi vào cơ thể chất này dễ chuyển hóa thành nitrosamine gây ung thư dạ dày nếu được tiêu thụ trong thời gian dài.
Do đó, dù là cháo hay bữa ăn hàng ngày, tốt nhất bạn nên kết hợp với một số loại rau tươi, thịt và ngũ cốc. Thỉnh thoảng có thể ăn thức ăn ngâm chua, nhưng không nên ăn nhiều và thường xuyên. Đặc biệt dưa chua mới muối có hàm lượng nitrit cao hơn, tốt nhất nên đợi hàm lượng nitrit giảm xuống sau khi đã ngâm 20 ngày rồi mới ăn.
Chỉ ăn cháo không
Thành phần chính của cháo trắng là tinh bột hồ hóa và nước, không có các chất dinh dưỡng cần thiết khác cho cơ thể con người như protein, vitamin, chất xơ… vì thế không nên ăn cháo không.
Cháo không có các thành phần khác thì khi ăn bạn không cần phải nhai quá nhiều, một mặt không cần trải qua quá trình tiêu hóa ban đầu với enzym amylase trong nước bọt, mặt khác nó sẽ kích thích tiết axit dịch vị sau khi xuống dạ dày. Đối với những bệnh nhân bị trào ngược thực quản và viêm dạ dày tá tràng thì việc ăn cháo lại càng không có lợi cho quá trình phục hồi của bệnh.
Ngoài ra, chỉ ăn cháo trắng không có tác dụng chống đói. Vì thế, khi ăn cháo bạn nên kết hợp với một số loại rau tươi, thịt hoặc thêm các loại hạt thô vào cháo để nấu cùng, không chỉ giúp tăng cường dinh dưỡng mà còn làm phong phú thêm hương vị.
Ăn cháo trong một thời gian dài
Mặc dù, ăn cháo đúng cách và vừa phải có tác dụng nhất định trong việc nuôi dưỡng dạ dày. Nhưng nếu bạn uống cháo trong một thời gian dài, trong cả 3 bữa một ngày không chỉ không nuôi dưỡng dạ dày, mà nó còn phản tác dụng, làm tổn thương dạ dày.
Điều này là bởi ăn cháo lâu dài sẽ làm giảm hành động nhai và sự tiết nước bọt, từ đó không có lợi cho việc tiêu hóa và hấp thụ thức ăn do nhiều enzyme trong nước bọt đóng vai trò thúc đẩy quá trình tiêu hóa và hấp thu.
Sau khi uống cháo, thức ăn bán lỏng này đi trực tiếp vào dạ dày, tốc độ làm rỗng dạ dày sẽ được đẩy nhanh và thời gian lưu giữ thức ăn trong dạ dày cũng rút ngắn lại. Theo thời gian, nhu động của dạ dày sẽ yếu đi và chức năng tiêu hóa tự nhiên suy giảm dần.
Ngoài ra, uống cháo trong một thời gian dài có thể dễ dàng làm tăng thể tích và trọng lượng của dạ dày trong một thời gian ngắn. Nếu bạn tập thể dục không đúng cách sau khi ăn cháo còn có thể dễ dàng gây ra tình trạng chảy xệ dạ dày.
Ăn cháo không được ninh kỹ trong thời gian dài
Cháo ninh không kỹ hoặc ăn cơm chan nhiều nước cũng như vậy, ăn rất dễ vào, không cần nhai nhiều. Tuy nhiên, ăn loại thức ăn này trong thời gian dài sẽ làm giảm nước bọt và men tiêu hóa do trực tiếp đi vào dạ dày.
Hơn nữa, không giống như cháo, các hạt gạo trong cháo ninh không kỹ hoặc cơm chan nhiều canh thường cứng, sẽ làm tăng sự kích thích tiết dịch dạ dày ít hơn và gánh nặng lên chức năng tiêu hóa của dạ dày. Cơm chan nhiều nước canh đi vào cơ thể sẽ làm loãng axit dạ dày, không có lợi cho đường tiêu hóa.
Ngoài ra, do 2 loại thức ăn này khó tiêu hóa hơn cháo nên việc ăn vào thường không cung cấp đủ dinh dưỡng cho cơ thể.
Như Quỳnh (T/h)
